Γιατί διαφωνούν τo δημοσκοπικό και το προγνωστικό μοντέλο μας;

Στο kasssiope.org έχουμε δύο διαφορετικές εκτιμήσεις για το εκλογικό αποτέλεσμα εάν γινόντουσαν εκλογές σήμερα, το δημοσκοπικό και το προγνωστικό μοντέλο. Το δημοσκοπικό μοντέλο αποτελείται απο έναν σταθμισμένο μέσο όρο απο τις πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις. Λαμβάνουμε υπόψην μας την κομματική μεροληψία, το μέγεθος του δημοσκοπικου δείγματος, καθώς και ιστορική ακρίβεια του εκάστοτε δημοσκόπου για να υπολογίσουμε έναν πιο ακριβή μέσο όρο των δημοσκοπήσεων. Το προγνωστικό μοντέλο εμπεριέχει κάποιες τεχνικές μηχανικής εκμάθησης προκειμένου να προβλέψει το εκλογικό αποτέλεσμα με βάση κάποιες βασικές οικονομικές μεταβλητές. Έπειτα συνδιάζει το αποτέλεσμα απο τις οικονομικές μεταβλητές με την εκτίμηση του δημοσκοπικού μοντέλου (δηλαδή την εκτίμηση μόνο των δημοσκοπήσεων) για να δώσει μία πιο ακριβής πρόβλεψη του εκλογικού αποτελέσματος εάν οι εκλογές συνέβαιναν σήμερα.

Την στιγμή που γράφεται αυτό το άρθρο, υπάρχει ενα πολύ ενδιαφέρον φαινόμενο. Τα δύο κομμάτια του προγνωστικού μοντέλου, το δημοσκοπικό μοντέλο και η τεχνική μηχανικής εκμάθησης που βασίζεται στις οικονομικές μεταβλητές διαφωνούν σημαντικά μεταξύ τους ως προς το τί θα συνέβαινε εάν οι εκλογές συνέβαιναν σήμερα. Παρακάτω βλέπουμε την πιο πιθανή πρόβλεψη του δημοσκοπικού μοντέλου (Polling Model), της τεχνικής μηχανικής εκμάθησης (ML Model) και του προγνωστικού μοντέλου (Forecasting Model) που συνδιάζει τις δύο. Ονομάζουμε “πιο πιθανή πρόβλεψη” τις παρακάτω τιμές γιατί στην πραγματικότητα οι τεχνικές μας μας δίνουν ένα έυρος τιμων το οποίο θεωρούν πιθανό και όχι μία μεμονομένη τιμή.

Βλέπουμε πως το μοντέλο μηχανικής εκμάθησης προβλέπει πως αν γινόντουσαν εκλογές σήμερα η Νέα Δημοκρατία θα έχανε ένα τεράστιο 20% της εκλογικής επιρροής που καταμετρούν οι δημοσκοπήσεις και θα έπερνε 22.2% της ψήφου. Αντίθετα ο Σύριζα θα κέρδιζε 19% σε σχέση με τα εκλογικά ποσοστά που καταγράφουν τώρα οι δημοσκοπήσεις και θα έβγαινε πρώτο κόμμα με 44.3%. Το προγνωστικό μας μοντέλο λαμβάνει και τις δύο τιμές υπόψην και δίνει σαν πιο πιθανή τιμή τον μέσο όρο τους, 32.8% για την Νέα Δημοκρατία και 35.3% για τον Σύριζα.

Πως εξηγείται αυτή η τεράστια διαφορά στα εκλογικά ποσοστά που καταμετρούν οι δημοσκοπήσεις και σε αυτά που προβλέπει το μοντέλο μηχανικής εκμάθησης;

Θυμίζουμε πως το μοντέλο μηχανικής εκμάθησης λαμβάνει υπόψην του αποκλειστικά οικονομικές μεταβλητές. Το περασμένο χρόνο, το δεύτερο χρόνο διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας εμφανίστηκε η επιδημία Covid-19. Αυτή προκάλεσε μια τεράστια ύφεση στην Ελληνική οικονομία της τάξης του -8.2%. To μοντέλο μας κοιτάει και άλλους οικονομικους δείκτες όπως η μεταβολή ανεργία, ο πληθωρισμός, και δείκτες εμπιστοσύνης των καταναλωτών και των επιχειρήσεων, παρολαυτά η μεταβολή στο ΑΕΠ είναι ο πιο ευλυπτος. Αν κοιτάξουμε αποκλειστικά αυτόν τον δείκτη η τελευταία φορά που είχε η ελληνική οικονομία ύφεση κοντά στο παραπάνω νούμερο ήταν το 2012 στην κορυφή της οικονομικής κρίσης (ύφεση -7.1%). Εκείνη η οικονομική κρίση έιχε σαν αποτέλεσμα την εκλογική καθίζηση του Πασόκ και το μοντέλο μας λαμβάνει υπόψην του αυτήν την σημαντική περίπτωση.

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους η παραπάνω ύφεση δεν έχει μεταφραστεί ακόμα σε σημαντική μείωση των εκλογικών ποσοστών της κυβέρνησης και αύξηση των ποσοστών της αντιπολίτευσης.

1. Καταρχάς η κυβέρνηση έχει λάβει μια σειρά μέτρων με τα οποία έχει μειώσει προσωρινά σημαντικά τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας τόσο για τους εργαζομένους όσο και για τις επιχειρήσεις.

2. Η κυβέρνηση δεν είναι υπαίτια για την υπάρχουσα πανδημία, οι περισσότερες χώρες του πλανήτη είχαν παρόμοια προβλήματα στην διαχείρηση της πανδημίας, και η Ελλάδα δεν αποτελεί κάποια εξαίρεση τόσο στους θανάτους όσο και στην οικονομική ύφεση.

3. Υπάρχουν οι ενδείξεις πως στην κρίση του Covid-19 η Ευρωπαική Ένωση θα προσφέρει βοήθεια στις οικονομίες που έχουν πληγεί περισσότερο, με διαφορετικό τρόπο απο ότι στην κρίση χρέους του 2008. Συγκεκριμένα η Ευρωπαική Ένωση θα πάρει δάνεια για τα οποία υπόχρεα θα έιναι όλα τα κράτη μέλη μαζί και όχι οι μικρές οικονομίες απο μόνες τους.

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους τα παραπάνω μπορεί να σταματήσουν μόνο προσωρινά τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στα εκλογικά ποσοστά της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης.

Αν τα μέτρα της κυβέρνησης σταματήσουν μπορεί ξαφνικά οι παραπάνω οικονομικές επιπτώσεις να γίνουν γρήγορα αντιληπτές και να ενσωματωθούν και στις δημοσκοπήσεις. Επίσης τα Ευρωπαικά κράτη θα δανειστούν απο κοινού όμως τα χρήματα που θα επενδυθούν στις διάφορες χώρες για την οικονομική ανάκαμψη μπορεί να κατευθυνθούν στην ενίσχυση των μεγάλων επιχειρήσεων και όχι των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, των ανέργων κτλ. Ταυτόχρονα η Ελλάδα είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένη στις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας, μιας και το 18% του ΑΕΠ της βασίζεται στον τουρισμό. Είναι πιθανό ο τουρισμός να ανακάμψει σε πολλά χρόνια απο τώρα, υποχρεώνοντας πολλούς εργαζομένους να αλλάξουν επάγγελμα.

Συνοπτικά απλά δεν γνωρίζουμε ποιά απ’τις δύο τιμές είναι η σωστή, και αν και πότε θα συγκλίνουν.

Οι παραπάνω πηγές αβεβαιότητας ενσωματώνονται σε ένα βαθμό στο προγνωστικό μοντέλο μας. Συγκεκριμένα αυτήν την στιγμή δίνει στην Νέα Δημοκρατία 30% πιθανότητα να έιναι πρώτο κόμμα αν οι εκλογές γίνονταν σήμερα και 70% πιθανότητα να είναι ο Σύριζα. Σαν ενα παράδειγμα αυτές είναι περίπου και οι πιθανότητες να κερδίσει ο ΠΑΟΚ τον Ολυμπιακό σε παιχνίδι της Α Εθνικής.

Εν τέλει υπάρχει και ένας πιο τεχνικός λόγος για να υποθέσουμε πως οι τιμές του δημοσκοπικού μοντέλου και του μοντέλου θα συγκλίνουν στην τιμή του προγνωστικού μοντέλου που συνδιάζει και τις δύο. Ιστορικά έχουμε δεί πως την στιγμή των εκλογών το δημοσκοπικό μοντέλο και το μοντέλο μηχανικής εκμάθησης δίνουν πολύ κοντινές τιμές. Αυτό σημαίνει πως δοσμένου ενός αρκετά μεγάλου χρονικού ορίζοντα, ακόμη και άν οι δύο τιμές αρχικά αποκλίνουν, τα οικονομικά δεδομένα ενσωματώνονται τελικά κάποια στιγμή αναπόφευκτα στην ψήφο.

Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε αν αυτό θα συμβεί και σε αυτήν την περίπτωση.